Między innymi:

Punkt przełomowy O małych przyczynach wielkich zmian (2000)

Błysk! Potęga przeczucia (2005)

Poza schematem Sekrety ludzi sukcesu (2008)

Co widział pies i inne przygody (2011)

Dawid i Goliat – jak skazani na niepowodzenie mogą pokonać gigantów (2014)

Malcolm Gladwell (ur. 1963) – kanadyjski pisarz, reporter i publicysta. Jego książki to zbiory krótkich historii od katastrofy promu kosmicznego przez analizę rynku musztardy i rynku keczupu do historii wynalezienia pigułki antykoncepcyjnej.

Każda z tych opowieści, to z jednej strony wynik żmudnej analizy danych historycznych i faktów a z drugiej, rozmowy z ludźmi, które sprawiają, że to żywe i przemawiające historie.

Gladwell pokazuje jak niektóre, czasem bardzo drobne, wydarzenia kształtują bieg historii. Realizuje także swój główny cel, przytoczone historie są tłem do analizy mechanizmów psychologicznych i społecznych, które kierują ludźmi, grupami, organizacjami, czy nawet całymi społeczeństwami. Ta diagnoza pozwala mu wyciągnąć pewne prawidłowości na światło dzienne i uzmysłowić czytelnikom jak działają, a stąd już bliska droga do możliwości ich wykorzystywania.

Poza tym poznawczym charakterem, te historie są po prostu ciekawe i opowiedziane we wciągający sposób.

Jedna z nich dotyczy NASA. Tragiczna katastrofa promu kosmicznego Challanger z 1986 roku, to kanwa opowieści o sposobie analizowania wypadków, uczenia się na błędach i nie poszukiwania winnych, ale przyczyn problemu. Katastrofa była spowodowana wadą uszczelki – zwykłego o-ringu, w jednym ze zbiorników z paliwem rakietowym (guma nie była odporna na dużą zmianę temperatury), wielomiesięczna analiza przyczyn wypadku angażująca tysiące specjalistów i kosztująca miliony dolarów dowiodła, że nie popełniono żadnego indywidualnego błędu. Tragedia była tzw. „normalnym wypadkiem”. Przyczyny „normalnych wypadków” to przyjmowanie pewnych poziomów ryzyka, jako akceptowalnych i godzenie się na nie w kontekście rozwoju. Kontekście rozumianym jako odpowiedź na pytanie czy bez ryzyka da się ruszyć do przodu. Czy bracia Wright wznieśliby się w powietrze, gdyby czekali ze startem do momentu, aż ich samolot będzie bezpieczny?

Artykuł wskazuje, że NASA w swoich przedsięwzięciach „normalizowała ryzyko”, działała zgodnie z procedurami, każdy wykonał swoje zadania właściwie, a pech sprawił, że to „oswojone” ryzyko jednak się zmaterializowało. Wyciągnięto konsekwencje, poprawiono błędy, oddano hołd ofiarom, kolejne promy poleciały na orbitę, świat ruszył dalej. Autor wskazuje zagrożenia, które niesie to podejście, ale dla równowagi podaje kontrprzykłady, kiedy zwiększanie bezpieczeństwa usypia czujność i powoduje, że paradoksalnie wypadków jest więcej. (np. przywołane są badania, po wprowadzeniu ABS do samochodów, kiedy kierowcy zaczęli jeździć bardziej ryzykowanie licząc na to, że system ich zabezpiecza).

Artykuł powstał w 1996 roku, kiedy już trzy lata po katastrofie Challengera i analizie błędów powstał wahadłowiec Discovery, a po nim kolejne: Atlantis i Endeavour, które zaczęły latać w przestrzeń kosmiczną (niczym taksówki). Dziś, kiedy od 2011 roku wstrzymano program lotów wahadłowców, ocena mogłaby wyglądać inaczej – jednak to nie długa lista ryzyk doprowadziła do wstrzymania lotów promów kosmicznych – ale, o dziwo, wysokie koszty ich eksploatacji. Zatem jesteśmy gotowi płacić za rozwój czasami cenę ludzkiego życia, ale z wydawaniem pieniędzy jest już większy problem.

Książki Gladwella wciągają, opowiadają ciekawe historie, równocześnie przypisywane są do działu książek o zarządzaniu. Każda z opowieści to skrupulatna analiza doświadczeń, poparta danymi. Dla czytelnika szukającego inspiracji i ceniącego sobie doświadczenia (także cudze) jako sposób nauki – to kopalnia wiedzy zwłaszcza tej psychologicznej i socjologicznej.